De Vriendschap

De voorstelling van De Vriendschap als steelbekroning van Friese sierlepels is veel voorkomend. In de literatuur wordt de voorstelling nogal eens onjuist aangeduid, bijvoorbeeld als "een gearmd paar in antieke klederdracht", een "Romeins paar" of als "Jacob en de engel Gods bij de Jabok". Ook hier is de kwaliteit van het gietwerk doorgaans matig en valt de voorstelling lastig te duiden.

In enkele gevallen waarbij de kwaliteit wat beter is valt te zien, dat de rechter figuur een boog over de linkerschouder draagt; bij een variant van dit type draagt de rechter figuur ook een bundel pijlen in de linkerhand. De beide figuren hebben de armen om elkaars schouder geslagen.

Dit type steelbekroning is gebaseerd op het bijbelverhaal van David en Jonathan. In 1 Samuël 20 valt te lezen hoe Jonathan de belangen van zijn vriend David laat prevaleren boven die van zijn vader Saul. Als Saul David wil doden, waarschuwt Jonathan zijn vriend David door het ver wegschieten van een drietal pijlen. De combinatie van een tweetal figuren die de armen om elkaars schouder hebben geslagen waarbij één van de figuren een boog draagt rechtvaardigt het omschrijven van deze voorstelling als "De Vriendschap".

Bij een enigszins afwijkende type van De Vriendschap zijn de figuren geplaatst op een uit twee tegengestelde C-voluten geplaatst ornament, waarin een borstbeeld is aangebracht. 18de-eeuwse exemplaren van dit laatste type dragen doorgaans de meestertekens van de Kollumer zilversmeden Pieter en Hylke Martens.

 

 

vriendschapennema03b vriendschap02 naamloos2

 Johannes Ennema, Franeker

Hylke Martens, Kollum Sjoerd Sakes Gaastra, Gorredijk

© Jan Schipper  2009 - 2018